ยาจีน ตังกุย หรือ บางคนก็เรียกโสมตังกุย

ตังกุยในคัมภีร์  <เสินหนงเปิ๋นเฉ่าจิง> ใช้ชื่อว่า กานกุย 干归

ชื่อที่มาของตัวนี้มาจากคำว่ากุย  归แปลว่า กลับมา เนื่องจากยาตัวนี้ มีสรรพคุณทำให้ทั้งชี่และเลือดกลับมาอีกครั้งหนึ่ง

ยาตังกุยคือส่วนของรากของต้นตังกุยที่มีชื่อวิทย์ว่า Angelica sinensis(Oliv.)Diels

การเก็บเกี่ยว จะกู้รากนำมาใช้เมื่อต้นมีอายุตั้งแต่ 2ปี ขึ้นไป โดยในมณฑลกานซู่甘肃จะเก็บเกี่ยวในช่วงปลายฤดูใบไม้ผลิ ส่วนในมณฑลยูนนาน จะเก็บเกี่ยวในช่วงต้นฤดูหนาว (รากตังกุยจะไม่ตากแดดกันนะครับ จะดำไม่สวย ไม่ได้ราคา)

การเผ้าจื้อ หลักๆจะนิยมใช้กันอยู่ 4 แบบ คือ

1.当归片 คือนำตังกุยมาตัดแผ่น

2.酒当归 จะใช้อัตราส่วนตังกุยแผ่นต่อเหล้าที่ 10:1 kg (黄酒)

3.土沙当归　นำมาคั่วกับผง伏龙肝อัตราส่วน 10:2 kg

4.当归炭　นำมาผัดไฟกลางจนได้สีน้ำตาลไหม้

ในอดีตการแบ่งเกรดตังกุยมีเยอะมาก เช่น葫首归，各挡箱归，通底归，如意归เป็นต้น ปัจจุบันดูกันที่ความแห้งและความสะอาด หัวต้องหนาใหญ่ยาว ผิวชุ่มน้ำมันสีเหลืองน้ำตาล หน้าตัดต้องสีเหลืองขาว กลิ่นต้องหอมแรง รูปแบบที่จำหน่ายกันปัจจุบันจะแบ่งเป็น全当归，归头，归身，归尾．

ตังกุย มีรสหวาน เผ็ด ฤทธิ์อุ่น

วิ่งเข้าเส้นลมปราณตับ หัวใจ ม้าม

สรรพคุณ บำรุงและขับเคลื่อนการไหลเวียนโลหิต 

              ปรับประจำเดือนให้เป็นปกติและลดปวด 

              ให้ความชุ่มชื้นกับลำไส้ทำให้ถ่ายสะดวก

ใช้ในการรักษาคือ

1.เลือดหัวใจและตับพร่อง ตังกุยบำรุงเลือดวิ่งเข้าเส้นหัวใจและตับ

2.ประจำเดือนไม่ปกติ ปวดท้องประจำเดือน ตังกุยรสหวานฤทธิ์อุ่นบำรุงเลือด ทั้งยังเผ็ดกระจายไหลเวียนเลือด

3.รักษาโรคหลังคลอด ตังกุยให้ความอบอุ่นทั้งบำรุงและให้การไหลเวียน จึงไม่เพียงเหมาะสำหรับรักษาเกี่ยวกับเรื่องประจำเดือน ทั้งยังรักษาอาการกระทบเย็นเลือดคั่งในสตรีหลังคลอดได้ดีอีกด้วย

4.บาดเจ็บจากการถูกกระทบกระแทก ตังกุยเผ็ดหอม มีชี่ที่เบา ทั้งขับเคลื่อนทั้งทะลวง ไหลเวียนและสลายเลือดคั่ง ทำให้ลดปวดลดปวม ใช้ได้ทั้งกรณีบาดเจ็บเล็กน้อยไปจนถึงเส้นเอ็นฉีกขาดกระดูกหัก

5.ปวดจากลมเย็น ตังกุยมีรสหวานในการบำรุง มีรสเผ็ดในการช่วยไหลเวียน และมีฤทธิ์อุ่นขับไล่ความเย็น

6.รักษาฝี ตังกุยบำรุงและขับเคลื่อนเลือด ทะลวงพิษยุบบวม ทั้งยังมีฤทธิ์อุ่นเสริมสร้างภูมิ จึงใช้ได้กับทั้งกรณีฝีไม่ขึ้นหัว หรือ ฝีขึ้นหัวแล้วไม่ยอมยุบ

7.ท้องผูกที่เกิดจากเนื้อเยื้อลำไส้แห้ง เพราะสารน้ำและเลือดมีต้นกำเนิดเดียวกัน รสหวานฤทธิ์อุ่นของตัวกุยสามารถบำรุงเลือดและเพิ่มสารน้ำให้ความชุ่มชื้นแก่ลำไส้ได้

8.ไอหอบ ใช้ร่วมกับยากลุ่ม祛痰止咳平喘药

9.บิด ตังกุยมีฤทธิ์ปรับสมดุลและการไหลเวียนเลือด

10.โรคทางตา ใช้ในกรณีชี่เลือดติดขัดทำให้เกิด แดง บวม คัน เจ็บ

11.เหงื่อออกจากอินพร่อง

การใช้ตังกุย จะใช้อยู่ที่ 6-12 กรัม ถ้าต้องการเพิ่มฤทธิ์ไหลเวียนเลือดให้ใช้เหล้าผัด   

การเลือกใช้ส่วนของตังกุย

1.ต้องการทิศทางยาวิ่งขึ้นบน หยุดเลือด ให้ใช้ 当归头

2.ต้องการบำรุงเลือด วิ่งเข้าส่วนกลาง ให้ใช้当归身　

3..ต้องการการไหลเวียนเลือด ทิศทางวิ่งลงล่าง ให้ใช้归尾　

3.ต้องการปรับสมดุล ทั้งบำรุงทั้งไหลเวียนเลือด ให้ใช้全当归